-
1 funis
funis, is, m. corde, câble. - au fém. Lucr. 2, 1154, cf. Gell. 13, 21, 21. - junco funes nectere, Plin.: faire des cordes de jonc. - funis nauticus, Fest.: câble, amarre. - in Cretam religare funem, Catul.: aborder en Crète. - funem ducere, Hor.: tenir le bout de la corde, conduire, commander. - funem sequi, Hor.: suivre le bout de la corde, suivre, obéir. - funem sequi potius quam ducere, Hor. Ep. 1, 10, 48: obéir plutôt que commander. - funem educere, Pers. 5, 118: ramener à soi la corde, retirer la corde, revenir sur ce qu'on a dit, se rétracter, reprendre sa parole. - ex arena funem efficere, Col. 10, praef. 4: tenter l'impossible (faire une corde avec du sable). - ire per extentum funem, Hor. Ep. 2, 1, 210: marcher sur une corde raide (venir à bout d'une difficulté).* * *funis, is, m. corde, câble. - au fém. Lucr. 2, 1154, cf. Gell. 13, 21, 21. - junco funes nectere, Plin.: faire des cordes de jonc. - funis nauticus, Fest.: câble, amarre. - in Cretam religare funem, Catul.: aborder en Crète. - funem ducere, Hor.: tenir le bout de la corde, conduire, commander. - funem sequi, Hor.: suivre le bout de la corde, suivre, obéir. - funem sequi potius quam ducere, Hor. Ep. 1, 10, 48: obéir plutôt que commander. - funem educere, Pers. 5, 118: ramener à soi la corde, retirer la corde, revenir sur ce qu'on a dit, se rétracter, reprendre sa parole. - ex arena funem efficere, Col. 10, praef. 4: tenter l'impossible (faire une corde avec du sable). - ire per extentum funem, Hor. Ep. 2, 1, 210: marcher sur une corde raide (venir à bout d'une difficulté).* * *Funis, huius funis, tam masculini, quam foeminini generis est, teste Gellio. Chorde. -
2 funis
fūnis, is, m., das Seil, der Strick, das Tau, funis nauticus, Tau, Fest.: funis nervinus, Veget. mil.: funes blattini, Eutr.: funis explicatur, wickelt sich ab, Vitr.: per funem demitti, Verg.: funibus in murum tolli, Eutr. – zum Gebrauche auf Schiffen, ancorarius funis, Ankertau, Caes.: funes, qui antemnas ad malos religabant, Caes.: bes. zum Befestigen der Schiffe am Lande vom Hinterdecke aus, in Creta religare funem, Catull.: religare querno a stipite funem, Ov.: neque an- corae funesque subsistunt, neque etc., Caes.: funem solvere, Verg. u. Iuven.: haerentis in salo naviculae funem magis praecide quam solve, Hieron. epist. 53, 10. – v. Seil des Seiltänzers, per extentum funem ire, Hor.: per intentos funes ire, Sen.: per funem ambulare, Sen. – bildl. u. sprichw., ne currente retro funis eat rotā, damit der Spieß sich nicht umkehrt, Hor. carm. 3, 10, 10: funem reducere, seine Meinung ändern, Pers. 5, 118: funem ducere = befehlen, herrschen, dagegen funem sequi = gehorchen, dienen, Hor. ep. 1, 10, 48, s. das. Obbarius (p. 85): ex arena funem efficere (εξ ἄμμου σχοινίον πλέκειν), von einer unmöglichen Sache, Col. 10. praef. § 4. – / funis gen. fem., Lucr. 2, 1154; vgl. Quint. 1, 6, 5. Gell. 13, 20, 21.
-
3 funis
fūnis, is, m., das Seil, der Strick, das Tau, funis nauticus, Tau, Fest.: funis nervinus, Veget. mil.: funes blattini, Eutr.: funis explicatur, wickelt sich ab, Vitr.: per funem demitti, Verg.: funibus in murum tolli, Eutr. – zum Gebrauche auf Schiffen, ancorarius funis, Ankertau, Caes.: funes, qui antemnas ad malos religabant, Caes.: bes. zum Befestigen der Schiffe am Lande vom Hinterdecke aus, in Creta religare funem, Catull.: religare querno a stipite funem, Ov.: neque an- corae funesque subsistunt, neque etc., Caes.: funem solvere, Verg. u. Iuven.: haerentis in salo naviculae funem magis praecide quam solve, Hieron. epist. 53, 10. – v. Seil des Seiltänzers, per extentum funem ire, Hor.: per intentos funes ire, Sen.: per funem ambulare, Sen. – bildl. u. sprichw., ne currente retro funis eat rotā, damit der Spieß sich nicht umkehrt, Hor. carm. 3, 10, 10: funem reducere, seine Meinung ändern, Pers. 5, 118: funem ducere = befehlen, herrschen, dagegen funem sequi = gehorchen, dienen, Hor. ep. 1, 10, 48, s. das. Obbarius (p. 85): ex arena funem efficere (εξ ἄμμου σχοινίον πλέκειν), von einer unmöglichen Sache, Col. 10. praef. § 4. – ⇒ funis gen. fem., Lucr. 2, 1154; vgl. Quint. 1, 6, 5. Gell. 13, 20, 21. -
4 religo [1]
1. re-ligo, āvī, ātum, āre, I) zurückbinden, hinterbinden, aufbinden, anbinden, befestigen, a) eig.: α) übh.: virginem, Ov.: rite equos, anspannen, Verg.: religato revinctoque navigio trahi, in einem an ein anderes gebundenen u. befestigten Fahrzeuge, Plin.: manibus suā sponte religatis, Curt.: rel. herbam desectam, zusammenbinden, Colum. – m. Abl. (womit?), remos struppis, Liv. Andr. fr.: ea tigna laminis (mit Schienen) catenisque, Caes.: trabes axibus, mit Bohlen verbinden, Caes.: fissas taleas ferularum lineo funiculo, aufbinden, Colum.: religatus brachia (an den A.) nodo, Tibull.: captiva corpora religantes velis ac funibus suspendere, Flor.: ferreis manibus iniectis navem, festhalten, Caes.: tabulas catenis, anbinden, Pompon. dig.: robora catenis, zusammenbinden, Lucan.: ne religer (gefesselt werde) durā captiva catenā, Ov. – m. ad u. Akk., restim ad pinnam muri, Liv.: mala ad maiores ramos, Colum.: caput ad pedes, Veget.: alqm ad currum, Cic. u.a.: alqm ad palum, Val. Max.: alqm ad saxum, Hieron.: ad duras religata brachia (an den A.) cautes, Ov. – m. inter u. Akk., alqm inter duos currus, Flor. 1, 3, 8. – m. post u. Akk., manus post tergum, Vell. u. Curt.: manus post terga, Suet. – m. in u. Abl., funem in stipite, Ov. – m. ex (auf) u. Abl., storias ex tribus partibus, quae ad hostes vergebant, religaverunt, Caes. b. c. 2, 9, 4 (vgl. unten no. γ). – m. ab (von aus = an) u. Abl., funiculum a puppi, Cic.: funem ab umeris, Plin. (vgl. unten no. γ). – m. pro u. Abl., canem pro foribus, Suet. Vit. 16. – m. bl. Abl. (an, auf), retinacula mulae saxo, Hor.: vincula laquei foribus, Ov.: tabulam adversam fronti (vorn an der Stirn) cornibus (an den H.), Colum.: religari quadrigis (v. Pers.), Aur. Vict. – β) das Haar aufbinden, alci (jmdm. zuliebe) flavam comam, Hor.: capillum in vertice, Tac.: Lyde in comptum Lacaenae more comam religata nodum, das Haar in einem Wulst aufgebunden, Hor. – u. das Haar od. die Schläfe umwinden, quā (hederā) crines religata fulges, Hor.: tempora religata feno recenti, Ov. – γ) ein Schiff od. ein Schiffstau am Ufer anbinden, befestigen, m. Abl. (womit?), funem, quo navis religata est, praecīdere, ICt.: m. ad u. Akk., naves ad terram, Caes.: m. in u. Abl., religata in litore pinus (Schiff), Ov.: m. ab od. ex u. Abl., ab (an) aggere classem, Verg.: herboso ab aggere funem, Ov.: funem ab Emathio litore, poet. = am emath. U. landen, Lucan.: funes ex arboribus ibi (= in ripis) natis, Gaius dig. 1, 8, 5 pr. – m. Abl. (wo?) poet. = wo landen, iactatam udo litore navim, Hor.: classem litore Threīcio, Ov.: barbarā funem orā, Sen. poët. – b) übtr.: quae (prudentia) si extrinsecus religata pendeat, wenn sie an Außendinge geknüpft u. von ihnen abhängig wäre, Cic. Tusc. 3, 37: hoc vinculo pietatis obstricti deo et religati, Lact. 4, 28, 3 (vgl. 4, 28, 12; epit. 69, 5): dapibusque simul religataque somno agmina, gefesselt, Claud. VI. cons. Hon. 472. – II) losbinden, ait haec minax Cybebe religatque iuga manu, Catull. 63, 84: funem in Cretam, poet. = nach Kreta absegeln, Catull. 64, 174: providendum est omnibus annis vitem resolvi et religari, Pallad. 3, 13, 2.
-
5 religo
1. re-ligo, āvī, ātum, āre, I) zurückbinden, hinterbinden, aufbinden, anbinden, befestigen, a) eig.: α) übh.: virginem, Ov.: rite equos, anspannen, Verg.: religato revinctoque navigio trahi, in einem an ein anderes gebundenen u. befestigten Fahrzeuge, Plin.: manibus suā sponte religatis, Curt.: rel. herbam desectam, zusammenbinden, Colum. – m. Abl. (womit?), remos struppis, Liv. Andr. fr.: ea tigna laminis (mit Schienen) catenisque, Caes.: trabes axibus, mit Bohlen verbinden, Caes.: fissas taleas ferularum lineo funiculo, aufbinden, Colum.: religatus brachia (an den A.) nodo, Tibull.: captiva corpora religantes velis ac funibus suspendere, Flor.: ferreis manibus iniectis navem, festhalten, Caes.: tabulas catenis, anbinden, Pompon. dig.: robora catenis, zusammenbinden, Lucan.: ne religer (gefesselt werde) durā captiva catenā, Ov. – m. ad u. Akk., restim ad pinnam muri, Liv.: mala ad maiores ramos, Colum.: caput ad pedes, Veget.: alqm ad currum, Cic. u.a.: alqm ad palum, Val. Max.: alqm ad saxum, Hieron.: ad duras religata brachia (an den A.) cautes, Ov. – m. inter u. Akk., alqm inter duos currus, Flor. 1, 3, 8. – m. post u. Akk., manus post tergum, Vell. u. Curt.: manus post terga, Suet. – m. in u. Abl., funem in stipite, Ov. – m. ex (auf) u. Abl., storias ex tribus partibus, quae ad hostes vergebant, religaverunt, Caes. b. c. 2,————9, 4 (vgl. unten no. γ). – m. ab (von aus = an) u. Abl., funiculum a puppi, Cic.: funem ab umeris, Plin. (vgl. unten no. γ). – m. pro u. Abl., canem pro foribus, Suet. Vit. 16. – m. bl. Abl. (an, auf), retinacula mulae saxo, Hor.: vincula laquei foribus, Ov.: tabulam adversam fronti (vorn an der Stirn) cornibus (an den H.), Colum.: religari quadrigis (v. Pers.), Aur. Vict. – β) das Haar aufbinden, alci (jmdm. zuliebe) flavam comam, Hor.: capillum in vertice, Tac.: Lyde in comptum Lacaenae more comam religata nodum, das Haar in einem Wulst aufgebunden, Hor. – u. das Haar od. die Schläfe umwinden, quā (hederā) crines religata fulges, Hor.: tempora religata feno recenti, Ov. – γ) ein Schiff od. ein Schiffstau am Ufer anbinden, befestigen, m. Abl. (womit?), funem, quo navis religata est, praecīdere, ICt.: m. ad u. Akk., naves ad terram, Caes.: m. in u. Abl., religata in litore pinus (Schiff), Ov.: m. ab od. ex u. Abl., ab (an) aggere classem, Verg.: herboso ab aggere funem, Ov.: funem ab Emathio litore, poet. = am emath. U. landen, Lucan.: funes ex arboribus ibi (= in ripis) natis, Gaius dig. 1, 8, 5 pr. – m. Abl. (wo?) poet. = wo landen, iactatam udo litore navim, Hor.: classem litore Threīcio, Ov.: barbarā funem orā, Sen. poët. – b) übtr.: quae (prudentia) si extrinsecus religata pendeat, wenn sie an Außendinge geknüpft u. von ihnen abhängig wäre, Cic. Tusc. 3, 37: hoc vinculo pietatis————obstricti deo et religati, Lact. 4, 28, 3 (vgl. 4, 28, 12; epit. 69, 5): dapibusque simul religataque somno agmina, gefesselt, Claud. VI. cons. Hon. 472. – II) losbinden, ait haec minax Cybebe religatque iuga manu, Catull. 63, 84: funem in Cretam, poet. = nach Kreta absegeln, Catull. 64, 174: providendum est omnibus annis vitem resolvi et religari, Pallad. 3, 13, 2.———————— -
6 funis
fūnis, is m., редко ( Lcr) f.верёвка, канатancorarius f. Cs — якорный канатper extentum funem ire H или ambulare Sen — ходить по канату ( о канатных плясунах)funem (r)educere погов. Pers — отречься от сказанного, переменить мнениеex arenā funem efficere погов. Col — вить из песка верёвку (т. е. добиваться невозможного)funem ducere H — распоряжаться, командоватьne retro f. eat погов. H — как бы дела не приняли другой (дурной) оборот -
7 solvo
solvo, solvī, solūtum, ere (se u. luo), lösen, I) etwas An- od. Zusammengebundenes ab-, auflösen, los-, aufbinden, los-, aufwickeln, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: funem a stipite, Ov.: corollas de nostra fronte, Prop. – a corpore brachia od. nexus, Ov.: vinculum epistulae, Curt.: vincla iugis (boum), Tibull.: catenas, Ov.: frenum, Phaedr.: crines, capillos, Tibull., Hor. u.a.: tunicas, Tibull.: zonas, Hor.: nodum, Tibull. – 2) prägn.: a) lebender Wesen Bande lösen, sie losbinden, entfesseln, alqm, Plaut. u. Ter.: equum senescentem, abspannen, Hor.: canem, Phaedr.: leones soluti (Ggstz. alligati), Sen. – b) lebloser Dinge Bande lösen und sie so öffnen, cistulam, Plaut.: epistulam, Cic.: venam cultello, Colum.: ora (den Mund), Ov.: ergastula, Brut. in Cic. ep. u. Caes. – als mediz. t.t., ventrem, alvum, offenen Leib machen, Colum., Cels. u. Plin. – c) als naut. t.t., solvere ancoram od. navem, den befestigten Anker, das am Lande befestigte Schiff lösen, den Anker lichten, absegeln, Cic. u.a.: ebenso solvere oram, Quint., funem, Verg., naviculae funem (Ggstz. praecīdere), Hieron.: funem arenā, Prop.: u. absol., e portu navis solvitur, segelt ab, Plaut.: naves conscenderunt et a terra solverunt, Caes.: Alexandriā, portu solvere (v. den Schiffern), Cic.: naves ex portu solverunt, Caes.
B) übtr.: 1) als kaufm. t.t. = eine Schuld, einen Lohn usw. lösen, abtragen = ab-, be-, auszahlen, a) eig.: α) alqd: decem minas, Plaut.: pecuniam debitam, Cic.: creditas pecunias, Caes.: pretium, Sall. fr.: pretium ex fisco, Eutr.: pro frumento nihil, Cic.: pecunias creditoribus, Plin. ep.: pretium operae praeceptori, Sen.: dotem matri, ICt.: dies solvendae pecuniae, Zahlungstag, Amm. u. ICt. – absol., creditoribus (Dat.), Sen.: qui pro vectura solveret, Cic.: ab alqo, durch jmd. (einen Wechsler usw.), Plaut. u. Cic.: solvendo non erat, war zahlungsunfähig, Cic.; aber auch solvendo aeri alieno non erat, Liv.; u. ad solvendum non esse, Vitr.: in solutum u. pro soluto, als Bezahlung, Sen. u. ICt. – β) solvere alqm, jmd. bezahlen, Plaut.: Passiv solvi = bezahlt werden, ICt. – b) übtr., lösen, abzahlen, abtragen, erweisen, si solveris (ea quae polliceris), Cic.: u. so promissum, Val. Max.: vota, Plaut. u. Cic.: grates alci, Vell. – omnia iusta paterno funeri, Cic.: exsequias rite, Verg.: suprema alci, Tac. – beneficia, vergelten, Cael. in Cic. ep.: fidem, sein Wort lösen, -halten, Ter., Planc. in Cic. ep. u.a. (s. Duker Flor. 1, 1, 12. Krebs-Schmalz Antib.7 unter solvere): capite poenas, mit dem Leben büßen, Sall.: iniuriam magnis poenis, Ov. – 2) von etw. (wie von einer Fessel) lösen, befreien, entbinden (dispensieren), entfesseln, alqm curā et negotio, Cic.: alqm dementiā, Hor.: civitatem, rem publicam religione, Cic. u. Liv.: civitatem voto, Iustin.: alqm legibus, Liv.: per aes et libram heredes testamenti (die Testamentserben), Cic.: ego somno solutus sum, entfesselt, Cic.: nec Rutulos solvo, nehme die R. nicht aus, Verg. – linguam ad iurgia, Ov.: cupiditates, Curt.: numeri lege soluti, fessellose, Hor. carm. 4, 2, 12: ut si solvas (entfesselst = in Prosa auflösest) »post quam Discordia etc.«, Hor. sat. 1, 4, 60.
II) zu einem Ganzen Verbundenes auflösen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) im allg.: pontem, abbrechen, Tac.: navim, zerschellen, Ov. – b) insbes., in Flüssigkeit auflösen = schmelzen, nivem, Ov.: silices fornace, Ov.: rigor auri solvitur aestu, Lucr.: solvuntur viscera, gehen in Fäulnis über, Verg. – 2) übtr.: a) Nebeneinandergestelltes, Vereinigtes lösen, trennen, commissas acies, Prop.: agmina diductis choris, Verg.: amicos, Prop. – b) auflösen = erschlaffen, schwächen, senectus corpus solvit, Curt.: homines solverat alta quies, Ov.: solvuntur frigore membra, Verg.: corpus in Venerem, Verg.: vires ipsas specie solvi, Quint.: in otia solvi, Prop.: solvi morte u. bl. solvi, sterben, Ov.: u. so morbo, inediā solvi, Flor. u. Petron.
B) bildl.: 1) auflösend aufheben, a) ein Ende machen, vertreiben, benehmen, obsidionem, Curt.: convivium, Curt.: iniuriam, Sall. fr.: ebrietatem, Cels.: lassitudinem, Plin.: tristes affectus, Quint.: noctem faces multae variaque lumina solvebant, Plin. ep.: Passiv, hiems solvitur, löst sich = vergeht, Hor. – b) der Kraft entbindend auflösen, aufheben = für ungültig erklären, kassieren, brechen, matrimonium, Iustin.: leges, Curt.: traditum a prio ribus morem, Liv.: istum morem, Curt.: foedus, Eutr.: pacem, Eutr.: fidem, Ambros. de off. 3, 10, 69: ipsam fori sanctitatem ludorum talarium licentiā, entweihen, Quint.: solventur risu tabulae, die Gesetzestafeln werden durch G. ihre Kraft verlieren, Hor. – c) etw. aufgeben, sich einer Sache entschlagen, pudorem (das sittliche Bedenken), Verg.: metum corde, Verg. – 2) erklärend lösen, auflösen, enträtseln, aufklären, iuris nodos et legum aenigmata, Iuven.: aenigmata, Quint.: captiosa, Cic.: carmina, Ov.: errorem omnium, Phaedr. – / Perf. soluīt dreisilb., Catull. 2, 13: soluīsse viersilb., Tibull. 4, 5, 16. – parag. Infin. Präs. Pass. solvier, Boëth. cons. phil. 4. metr. 5, 16.
-
8 solvo
solvo, solvī, solūtum, ere (se u. luo), lösen, I) etwas An- od. Zusammengebundenes ab-, auflösen, los-, aufbinden, los-, aufwickeln, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: funem a stipite, Ov.: corollas de nostra fronte, Prop. – a corpore brachia od. nexus, Ov.: vinculum epistulae, Curt.: vincla iugis (boum), Tibull.: catenas, Ov.: frenum, Phaedr.: crines, capillos, Tibull., Hor. u.a.: tunicas, Tibull.: zonas, Hor.: nodum, Tibull. – 2) prägn.: a) lebender Wesen Bande lösen, sie losbinden, entfesseln, alqm, Plaut. u. Ter.: equum senescentem, abspannen, Hor.: canem, Phaedr.: leones soluti (Ggstz. alligati), Sen. – b) lebloser Dinge Bande lösen und sie so öffnen, cistulam, Plaut.: epistulam, Cic.: venam cultello, Colum.: ora (den Mund), Ov.: ergastula, Brut. in Cic. ep. u. Caes. – als mediz. t.t., ventrem, alvum, offenen Leib machen, Colum., Cels. u. Plin. – c) als naut. t.t., solvere ancoram od. navem, den befestigten Anker, das am Lande befestigte Schiff lösen, den Anker lichten, absegeln, Cic. u.a.: ebenso solvere oram, Quint., funem, Verg., naviculae funem (Ggstz. praecīdere), Hieron.: funem arenā, Prop.: u. absol., e portu navis solvitur, segelt ab, Plaut.: naves conscenderunt et a terra solverunt, Caes.: Alexandriā, portu solvere (v. den Schiffern), Cic.: naves ex portu solverunt, Caes.B) übtr.: 1) als kaufm. t.t. = eine Schuld, einen————Lohn usw. lösen, abtragen = ab-, be-, auszahlen, a) eig.: α) alqd: decem minas, Plaut.: pecuniam debitam, Cic.: creditas pecunias, Caes.: pretium, Sall. fr.: pretium ex fisco, Eutr.: pro frumento nihil, Cic.: pecunias creditoribus, Plin. ep.: pretium operae praeceptori, Sen.: dotem matri, ICt.: dies solvendae pecuniae, Zahlungstag, Amm. u. ICt. – absol., creditoribus (Dat.), Sen.: qui pro vectura solveret, Cic.: ab alqo, durch jmd. (einen Wechsler usw.), Plaut. u. Cic.: solvendo non erat, war zahlungsunfähig, Cic.; aber auch solvendo aeri alieno non erat, Liv.; u. ad solvendum non esse, Vitr.: in solutum u. pro soluto, als Bezahlung, Sen. u. ICt. – β) solvere alqm, jmd. bezahlen, Plaut.: Passiv solvi = bezahlt werden, ICt. – b) übtr., lösen, abzahlen, abtragen, erweisen, si solveris (ea quae polliceris), Cic.: u. so promissum, Val. Max.: vota, Plaut. u. Cic.: grates alci, Vell. – omnia iusta paterno funeri, Cic.: exsequias rite, Verg.: suprema alci, Tac. – beneficia, vergelten, Cael. in Cic. ep.: fidem, sein Wort lösen, -halten, Ter., Planc. in Cic. ep. u.a. (s. Duker Flor. 1, 1, 12. Krebs-Schmalz Antib.7 unter solvere): capite poenas, mit dem Leben büßen, Sall.: iniuriam magnis poenis, Ov. – 2) von etw. (wie von einer Fessel) lösen, befreien, entbinden (dispensieren), entfesseln, alqm curā et negotio, Cic.: alqm dementiā, Hor.: civitatem, rem publicam religione, Cic. u. Liv.: civitatem voto, Iustin.: alqm————legibus, Liv.: per aes et libram heredes testamenti (die Testamentserben), Cic.: ego somno solutus sum, entfesselt, Cic.: nec Rutulos solvo, nehme die R. nicht aus, Verg. – linguam ad iurgia, Ov.: cupiditates, Curt.: numeri lege soluti, fessellose, Hor. carm. 4, 2, 12: ut si solvas (entfesselst = in Prosa auflösest) »post quam Discordia etc.«, Hor. sat. 1, 4, 60.II) zu einem Ganzen Verbundenes auflösen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) im allg.: pontem, abbrechen, Tac.: navim, zerschellen, Ov. – b) insbes., in Flüssigkeit auflösen = schmelzen, nivem, Ov.: silices fornace, Ov.: rigor auri solvitur aestu, Lucr.: solvuntur viscera, gehen in Fäulnis über, Verg. – 2) übtr.: a) Nebeneinandergestelltes, Vereinigtes lösen, trennen, commissas acies, Prop.: agmina diductis choris, Verg.: amicos, Prop. – b) auflösen = erschlaffen, schwächen, senectus corpus solvit, Curt.: homines solverat alta quies, Ov.: solvuntur frigore membra, Verg.: corpus in Venerem, Verg.: vires ipsas specie solvi, Quint.: in otia solvi, Prop.: solvi morte u. bl. solvi, sterben, Ov.: u. so morbo, inediā solvi, Flor. u. Petron.B) bildl.: 1) auflösend aufheben, a) ein Ende machen, vertreiben, benehmen, obsidionem, Curt.: convivium, Curt.: iniuriam, Sall. fr.: ebrietatem, Cels.: lassitudinem, Plin.: tristes affectus, Quint.: noctem faces multae variaque lumina solvebant, Plin. ep.:————Passiv, hiems solvitur, löst sich = vergeht, Hor. – b) der Kraft entbindend auflösen, aufheben = für ungültig erklären, kassieren, brechen, matrimonium, Iustin.: leges, Curt.: traditum a prio ribus morem, Liv.: istum morem, Curt.: foedus, Eutr.: pacem, Eutr.: fidem, Ambros. de off. 3, 10, 69: ipsam fori sanctitatem ludorum talarium licentiā, entweihen, Quint.: solventur risu tabulae, die Gesetzestafeln werden durch G. ihre Kraft verlieren, Hor. – c) etw. aufgeben, sich einer Sache entschlagen, pudorem (das sittliche Bedenken), Verg.: metum corde, Verg. – 2) erklärend lösen, auflösen, enträtseln, aufklären, iuris nodos et legum aenigmata, Iuven.: aenigmata, Quint.: captiosa, Cic.: carmina, Ov.: errorem omnium, Phaedr. – ⇒ Perf. soluīt dreisilb., Catull. 2, 13: soluīsse viersilb., Tibull. 4, 5, 16. – parag. Infin. Präs. Pass. solvier, Boëth. cons. phil. 4. metr. 5, 16. -
9 fūnis
fūnis is, m [1 FID-], a rope, sheet, line, cord: ancorarius, Cs.: pro funibus catenae, Cs.: per extentum funem ire, the tight-rope, H.: religatus ab aggere, O.: ab litore funem rumpite, V.: iubet solvi funem, V.—Prov.: Ne currente retro funis eat rotā, lest the wheel run back and the cord come off, H.: sequi potius quam ducere funem, i. e. to follow than to lead, H.* * *rope; line, cord, sheet, cable; measuring-line/rope, lot (Plater) -
10 funis
fūnis, is, m. ( fem., Lucr. 2, 1154; ap. Gell. 13, 20, 21, and Non. 205, 22; cf. Quint. 1, 6, 6) [perh. for fudnis, root in Sanscr. bandh-, bind; cf. Gr. peisma, rope; kindr. with schoinos], a rope, sheet, line, cord (syn.:2.restis, rudens): funes dicti, quod antea in usum luminis circumdati cera, unde et funalia,
Isid. Orig. 19, 4; Cato, R. R. 135, 4; Varr. R. R. 1, 22; Caes. B. G. 3, 13, 5; 3, 14, 6; 4, 29, 3 al.; Plin. 16, 1, 1, § 4; Verg. A. 2, 262; Ov. M. 8, 777 et saep.:patiatur necesse est illam per funes ingredientium tarditatem,
i. e. of the rope-dancers, Quint. 2, 14, 16.—Prov.a.Funem ducere or sequi, to lead or follow the rope, i. e. to command or serve (the fig. being most probably that of an animal led by a rope):b.imperat aut servit collecta pecunia cuique, Tortum digna sequi potius quam ducere funem,
Hor. Ep. 1, 10, 48.—Funem reducere, to pull back the rope, i. e. to change one's mind, Pers. 5, 118.—c.Funem in diversa distendere, to dispute pro and con, Tert. Pudic. 2; adv. Marc. 4.—d.Ut, quod aiunt Graeci, ex incomprehensibili parvitate arenae funise effici non possit (Gr. exammou schoinion plekein), to make a rope of sand, i. e. to perform the impossible, Col. 10 praef. § 4 fin. -
11 distorqueo
distorquĕo, ēre, torsi, tortum - tr. - [st2]1 [-] tourner de côté et d'autre, tordre, contourner. [st2]2 [-] tourmenter, torturer. - torquere funem: tordre une corde. - distorquere ora cachinno: se tordre la bouche en éclatant de rire. - os sibi distorquere: [se tordre la bouche] = grimacer. - oculos distorquere, Hor. S. 1, 9, 65: rouler les yeux.* * *distorquĕo, ēre, torsi, tortum - tr. - [st2]1 [-] tourner de côté et d'autre, tordre, contourner. [st2]2 [-] tourmenter, torturer. - torquere funem: tordre une corde. - distorquere ora cachinno: se tordre la bouche en éclatant de rire. - os sibi distorquere: [se tordre la bouche] = grimacer. - oculos distorquere, Hor. S. 1, 9, 65: rouler les yeux.* * *Distorqueo, distorques, distorsi, distortum, distorquere. Terent. Tordre. -
12 incido
[st1]1 [-] incĭdo, ĕre, cĭdi [in + cado]: - intr. - - part. fut. incasurus, Plin. 2, 97. a - tomber dans, sur. - in foveam incidere, Cic. Phil. 4, 12: tomber dans une fosse. - ad terram incidere, Virg. En. 12, 926: tomber à terre. --- [avec dat]. Liv. 21, 10, 10. b - se jeter sur, se précipiter vers. - in vallum incidere, Liv. 27, 13, 2: se précipiter vers le retranchement [en fuyant]. - hi amnes incidunt... flumini, Liv. 44, 31, 4: ces rivières se jettent dans le fleuve... c - fondre sur, attaquer. - in hostem incidere, Liv. 8, 8, 13: fondre sur l'ennemi. - ultimis incidere, Liv. 28, 13, 9: fondre sur les derniers. d - tomber dans, sur [par hasard]. - in aliquem incidere, Cic. Planc. 99: tomber sur qqn, le rencontrer. - in insidias incidere, Cic. Fam. 7, 3, 3: tomber dans des embûches. - in manus alicujus incidere, Cic. Clu. 21: tomber entre les mains, au pouvoir de qqn. --- cf. Cic. Att. 8, 11, 4. - in sermonem vestrum incidere, Cic. de Or. 1, 111, survenir dans votre entretien. - quocumque inciderunt oculi, Cic. Mil. 1: partout où tombent mes regards. - avec dat. alicui improviso incidere, Cic. Verr. 2, 182: tomber chez qqn à l'improviste. e - tomber dans, devenir la proie de. - in morbum incidere, Cic. Fam. 13, 29, 4: tomber malade. - in furorem et insaniam incidere, Cic. Pis. 46: tomber dans la folie et la démence. - in gloriæ cupiditatem incidere, Cic. Off. 1, 26: tomber dans la passion de la gloire. - in sermonem hominum incidere, Cic. Att. 16, 2, 4 ; Fam. 9, 3, 1: faire l'objet des conversations. g - arriver, venir par coïncidence. - in mentionem alicujus incidere, Cic. Cæcil. 50: en venir à parler de qqn. - incidere in eum sermonem, qui tum fere multis erat in ore, Cic. Læl. 2: tomber sur un sujet de conversation qui était alors dans presque toutes les bouches, = en venir à s'entretenir de... - quoniam in eadem rei publicæ tempora incidimus, Cic. Fam. 5, 8, 3: puisque nous sommes tombés tous deux dans les mêmes conjonctures politiques. - ad aliquid faciendum incidere, Cic. Fam. 5, 8, 3: en venir à faire qqch. - in quem diem Romana incident mysteria, Cic. Att. 6, 1, 26: [dire] quel jour tombent les mystères romains. - quorum ætas in eorum tempora, quos nominavi, incidit, Cic. Or. 39: leur génération a coïncidé avec l'époque des écrivains que j'ai nommés (a été contemporaine des écrivains...) h - arriver, se présenter (à l'esprit...). - quodcumque in mentem incidit, Cic. Fin. 4, 43: tout ce qui vient dans l'esprit. - mihi incidit suspicio, Ter. And. 359: un soupçon me traverse l'esprit. - incidunt sæpe tempora, cum... Cic. Off. 1, 31: il arrive souvent des circonstances où... - multis viris tales casus inciderunt, Cic. Fam. 5, 17, 3: de semblables malheurs sont arrivés à beaucoup de personnages. --- cf. Cic. de Or. 1, 26. - eorum ipsorum, quæ honesta sunt, potest incidere contentio et comparatio, Cic. Off. 1, 152: pour les choses mêmes qui sont honnêtes, il peut se présenter une confrontation et une comparaison. - mentio, consultatio incidit de aliqua re, Liv. 1, 57, 6 ; 30, 23, 2: l'entretien, la consultation tombe sur telle chose. - cum inciderit, ut... Cic. Fin. 1, 7: quand il arrivera que... - forte ita incidit, ut..., ne... Liv. 26, 23, 2 ; 1, 46, 5: le hasard voulut que..., empêcha que... k - s'abattre sur. - terror incidit ejus exercitui, Caes. BC. 3, 13, 2: la terreur s'abattit sur son armée. --- cf. Cic. de Or. 1, 26. - pestilentia incidit in urbem agrosque, Liv. 27, 23, 6: une épidémie s'abattit sur la ville et dans les campagnes. - qqf. tr. ballista obruit quos inciderat, Tac. H. 3: la balliste écrasa ceux sur lesquels elle tomba. --- Apul. M. 6, 8; 6, 14; Ambr. Tob. 2; Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10; id. ib. 14, 1. [st1]2 [-] incīdo, ĕre, cīdi, cīsum [in + caedo]: - tr. - a - entailler, inciser, tailler. - arbor inciditur vitro, Plin. 12, 115: on fait une entaille dans l'arbre avec du verre. - pulmo incisus, Cic. Div. 1, 85: un poumon fendillé. - pinnas incidere, Cic. Att. 4, 2, 5: rogner les ailes. - vites falce incidere, Virg. B. 3, 11: émonder la vigne. b - graver, buriner. - in æs aliquid incidere, Cic. Phil. 5. 11: graver qqch sur l'airain. - aliquem litteris incidere, Sen. Ep. 21, 4: graver dans une lettre le nom, l'image de qqn. - in basi nomen erat incisum, Cic. Verr. 4, 74: le nom était gravé sur le socle. --- cf. Cic. Verr. 4, 127; Fam. 13, 36. - (erunt) incisæ litteræ Cic. Phil. 14, 33: une inscription sera gravée. - arboribus incidere, Virg. B. 10, 53: graver sur les arbres. c - faire en entaillant, en coupant. - ferro denses incidere, Ov. M. 8, 245: faire des dents en entaillant le fer. - faces incidere, Virg. B. 8, 29: couper des torches (tailler des torches dans le bois). d - couper, trancher. - linum incidere, Cic. Cat. 3, 10: trancher le fil [qui ferme une lettre]. - funem incidere, Virg. En. 3, 667: couper le câble. e - fig. couper, interrompre. - inciditur omnis deliberatio, si... Cic. de Or. 2, 336: toute délibération est coupée, si... --- cf. Liv. 32, 37, 5. - genus vocis crebro incidens, Cic. de Or. 3, 217: une voix faisant des pauses fréquentes. g - trancher, couper court à. - media incidere, Cic. Phil. 2, 47: couper court aux détails intermédiaires. --- cf. Virg. B. 9, 14 ; Hor. Ep. 1, 14, 36. - spem inciderunt (urbem) capi primo impetu posse, Liv. 44, 13, 3: ils ôtèrent tout espoir que la ville pût être prise au premier assaut.* * *[st1]1 [-] incĭdo, ĕre, cĭdi [in + cado]: - intr. - - part. fut. incasurus, Plin. 2, 97. a - tomber dans, sur. - in foveam incidere, Cic. Phil. 4, 12: tomber dans une fosse. - ad terram incidere, Virg. En. 12, 926: tomber à terre. --- [avec dat]. Liv. 21, 10, 10. b - se jeter sur, se précipiter vers. - in vallum incidere, Liv. 27, 13, 2: se précipiter vers le retranchement [en fuyant]. - hi amnes incidunt... flumini, Liv. 44, 31, 4: ces rivières se jettent dans le fleuve... c - fondre sur, attaquer. - in hostem incidere, Liv. 8, 8, 13: fondre sur l'ennemi. - ultimis incidere, Liv. 28, 13, 9: fondre sur les derniers. d - tomber dans, sur [par hasard]. - in aliquem incidere, Cic. Planc. 99: tomber sur qqn, le rencontrer. - in insidias incidere, Cic. Fam. 7, 3, 3: tomber dans des embûches. - in manus alicujus incidere, Cic. Clu. 21: tomber entre les mains, au pouvoir de qqn. --- cf. Cic. Att. 8, 11, 4. - in sermonem vestrum incidere, Cic. de Or. 1, 111, survenir dans votre entretien. - quocumque inciderunt oculi, Cic. Mil. 1: partout où tombent mes regards. - avec dat. alicui improviso incidere, Cic. Verr. 2, 182: tomber chez qqn à l'improviste. e - tomber dans, devenir la proie de. - in morbum incidere, Cic. Fam. 13, 29, 4: tomber malade. - in furorem et insaniam incidere, Cic. Pis. 46: tomber dans la folie et la démence. - in gloriæ cupiditatem incidere, Cic. Off. 1, 26: tomber dans la passion de la gloire. - in sermonem hominum incidere, Cic. Att. 16, 2, 4 ; Fam. 9, 3, 1: faire l'objet des conversations. g - arriver, venir par coïncidence. - in mentionem alicujus incidere, Cic. Cæcil. 50: en venir à parler de qqn. - incidere in eum sermonem, qui tum fere multis erat in ore, Cic. Læl. 2: tomber sur un sujet de conversation qui était alors dans presque toutes les bouches, = en venir à s'entretenir de... - quoniam in eadem rei publicæ tempora incidimus, Cic. Fam. 5, 8, 3: puisque nous sommes tombés tous deux dans les mêmes conjonctures politiques. - ad aliquid faciendum incidere, Cic. Fam. 5, 8, 3: en venir à faire qqch. - in quem diem Romana incident mysteria, Cic. Att. 6, 1, 26: [dire] quel jour tombent les mystères romains. - quorum ætas in eorum tempora, quos nominavi, incidit, Cic. Or. 39: leur génération a coïncidé avec l'époque des écrivains que j'ai nommés (a été contemporaine des écrivains...) h - arriver, se présenter (à l'esprit...). - quodcumque in mentem incidit, Cic. Fin. 4, 43: tout ce qui vient dans l'esprit. - mihi incidit suspicio, Ter. And. 359: un soupçon me traverse l'esprit. - incidunt sæpe tempora, cum... Cic. Off. 1, 31: il arrive souvent des circonstances où... - multis viris tales casus inciderunt, Cic. Fam. 5, 17, 3: de semblables malheurs sont arrivés à beaucoup de personnages. --- cf. Cic. de Or. 1, 26. - eorum ipsorum, quæ honesta sunt, potest incidere contentio et comparatio, Cic. Off. 1, 152: pour les choses mêmes qui sont honnêtes, il peut se présenter une confrontation et une comparaison. - mentio, consultatio incidit de aliqua re, Liv. 1, 57, 6 ; 30, 23, 2: l'entretien, la consultation tombe sur telle chose. - cum inciderit, ut... Cic. Fin. 1, 7: quand il arrivera que... - forte ita incidit, ut..., ne... Liv. 26, 23, 2 ; 1, 46, 5: le hasard voulut que..., empêcha que... k - s'abattre sur. - terror incidit ejus exercitui, Caes. BC. 3, 13, 2: la terreur s'abattit sur son armée. --- cf. Cic. de Or. 1, 26. - pestilentia incidit in urbem agrosque, Liv. 27, 23, 6: une épidémie s'abattit sur la ville et dans les campagnes. - qqf. tr. ballista obruit quos inciderat, Tac. H. 3: la balliste écrasa ceux sur lesquels elle tomba. --- Apul. M. 6, 8; 6, 14; Ambr. Tob. 2; Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10; id. ib. 14, 1. [st1]2 [-] incīdo, ĕre, cīdi, cīsum [in + caedo]: - tr. - a - entailler, inciser, tailler. - arbor inciditur vitro, Plin. 12, 115: on fait une entaille dans l'arbre avec du verre. - pulmo incisus, Cic. Div. 1, 85: un poumon fendillé. - pinnas incidere, Cic. Att. 4, 2, 5: rogner les ailes. - vites falce incidere, Virg. B. 3, 11: émonder la vigne. b - graver, buriner. - in æs aliquid incidere, Cic. Phil. 5. 11: graver qqch sur l'airain. - aliquem litteris incidere, Sen. Ep. 21, 4: graver dans une lettre le nom, l'image de qqn. - in basi nomen erat incisum, Cic. Verr. 4, 74: le nom était gravé sur le socle. --- cf. Cic. Verr. 4, 127; Fam. 13, 36. - (erunt) incisæ litteræ Cic. Phil. 14, 33: une inscription sera gravée. - arboribus incidere, Virg. B. 10, 53: graver sur les arbres. c - faire en entaillant, en coupant. - ferro denses incidere, Ov. M. 8, 245: faire des dents en entaillant le fer. - faces incidere, Virg. B. 8, 29: couper des torches (tailler des torches dans le bois). d - couper, trancher. - linum incidere, Cic. Cat. 3, 10: trancher le fil [qui ferme une lettre]. - funem incidere, Virg. En. 3, 667: couper le câble. e - fig. couper, interrompre. - inciditur omnis deliberatio, si... Cic. de Or. 2, 336: toute délibération est coupée, si... --- cf. Liv. 32, 37, 5. - genus vocis crebro incidens, Cic. de Or. 3, 217: une voix faisant des pauses fréquentes. g - trancher, couper court à. - media incidere, Cic. Phil. 2, 47: couper court aux détails intermédiaires. --- cf. Virg. B. 9, 14 ; Hor. Ep. 1, 14, 36. - spem inciderunt (urbem) capi primo impetu posse, Liv. 44, 13, 3: ils ôtèrent tout espoir que la ville pût être prise au premier assaut.* * *I.Incido, incidis, incidi, incisum, pen. prod. incidere, Ex in et caedo compositum. Virgil. Couper, Entamer, Trencher, Inciser, Chiqueter.\Incidere, Insculpere etiam significat: varieque construitur. Engraver, Entailler.\Incisa tabula his literis, Iupiter, etc. Liu. Un tableau ou estoyent ces mots escripts, etc.\Ludum incidere. Horat. Rompre le jeu, Couper la queue au jeu.\Poema quod composueram, incidi. Cic. J'ay rompu, ou Desciré, ou J'ay delaissé, et ne le veulx point achever.\Incidere sermonem. Liu. Rompre une parolle et propos.\Incisa spes. Liu. Esperance ostee, ou tolue, Espoir perdu.\Singultus verba incidens. Stat. Coupant ou rompant les mots, Qui empesche et interrompt le parler.II.Incido, incidis, incidi, pen. corr. incasum, incidere, Ex in et cado compositum. Plin. Cheoir, Tomber.\Incidere. Cic. Tomber d'adventure en quelque chose, Encheoir.\In seruorum ferrum et manus incidit. Cic. Il est tombé entre les mains de, etc.\Incidere in aes alienum. Cic. S'endebter.\Incidere in amorem. Cic. Entrer, ou tomber en amour.\Incidere in contentionem. Cic. Tomber en debat.\Si recte ambulauerit is qui hanc epistolam tulit, in ipsum tuum diem incidit. Cic. Il est arrivé au jour que tu demandois.\Incidunt in eum diem mysteria. Cic. Escheent ce jour là.\In discrimen. Cic. Tomber en un danger.\Eunti, et in euntem incidere. Cic. Le rencontrer.\In fraudem. Plaut. Tomber en inconvenient, ou en perte et dommage.\In eandem fraudem ex hac re, atque ex illa incides. Terent. Autant perdras tu ainsi qu'en ca.\In lapidem. Varro. Se heurter à une pierre, Chopper.\- ego in eum incidi infoelix locum, Vt neque, etc. Terent. Je suis tombé en cest inconvenient là, de, etc.\In morbum. Cic. Cheoir en maladie, Devenir malade.\In nomen alicuius. Cic. Tomber en propos d'aucun.\In eum sermonem incidimus, qui tum fere multis erat in ore. Cic. Nous veinsmes à propos de parler, etc. Nous tombasmes sur ce propos.\Ego in varios sermones incidebam. Cic. Je devisoye de divers propos.\In suspicionem regni appetendi. Cic. Estre souspeconné.\Incurrere atque incidere in aliquem. Cic. Le rencontrer et heurter en courant.\In aliquem incidere et complecti. Cicero. Le rencontrer et l'embrasser.\Incidit in idipsum quod timebat. Cic. Il est tombé, etc.\Incidit mihi in mentem haec res. Terent. Ceci m'est venu en la fantasie.\Vt aliud ex alio incidit! Terent. Comment les choses viennent l'une de l'autre! Comment on tombe d'un propos en autre!\Incidit amori nostro calamitas. Terent. Il est advenu quelque trouble en, etc.\Incidunt saepe causae, quum repugnare vtilitas honestati videatur. Cic. Il advient souvent des cas, que, etc.\Incidit mentio de Philippo et Romanis. Liu. Il fut faict mention de, etc.\Incidit pestilentia grauis per vrbem. Liu. Il est advenu.\Saxum ex spelunca in crura eius incidit. Cic. Tomba, Cheut.\Incidit sermo de Catulo Messalino. Plin. iunior. On veint à parler de Catule, On veint en propos de parler de Catule.\Qui isthaec tibi incidit suspectio? Terent. Dont te vient, etc.\Suspicio de me incidit, me psaltriam hanc emisse. Terent. On ha souspecon que j'ay, etc.\Incidunt saepe tempora, quum ea quae maxime videntur, etc. Cic. Il advient souvent que, etc.\Incidit saepe vt, etc. Cic. Il advient souvent que, etc.\Incidit infoeliciter, vt talem ciuem amitteremus. Liu. A la malheure perdismes nous un tel citoyen, Il adveint de malheur que nous perdismes, etc.\Forte ita incidit vt comitiis perfectis nuntiaretur, etc. Liuius. De cas d'adventure il adveint que, etc.\Forte ita inciderat ne duo violenta ingenia matrimonio iungerentur. Liuius. Par adventure estoit il ainsi advenu de paour que, etc. -
13 vix
[st1]1 [-] vix, adv.: - [abcl][b]a - avec peine, difficilement, péniblement. - [abcl]b - à peine (quand il s'agit du temps).[/b] - vix teneor quin rideam: j'ai peine à me retenir de rire. - vix renforcé par aegre, vix (répété), saltem. - vix aegreque (vix vixque): à grand-peine, bien péniblement, bien difficilement. - vix aegreque amatorculos invenimus, Plaut.: nous avons bien de la peine à trouver de petits amoureux. - illud vix saltem praecipiendum videtur, Quint. 6, 4, 15: il est à peu près superflu de recommander. - vix... cum (et)...: à peine... que... - vix ea dixerat cum: à peine avait-il dit ces mots que... - vix... avec ellipse du corrélatif: cum, et. - vix proram attigerat, rumpit Saturnia funem, Virg. En. 10, 659: à peine a-t-il atteint la proue que la Saturnienne rompt l'amarre. - vix tandem sensi stolidus! Ter. And. 3, 1, 12: tout de même enfin j'ai ouvert les yeux! - vix dum → vixdum. [st1]2 [-] vix (inusité), vicis, f. Prisc. → vicis.* * *[st1]1 [-] vix, adv.: - [abcl][b]a - avec peine, difficilement, péniblement. - [abcl]b - à peine (quand il s'agit du temps).[/b] - vix teneor quin rideam: j'ai peine à me retenir de rire. - vix renforcé par aegre, vix (répété), saltem. - vix aegreque (vix vixque): à grand-peine, bien péniblement, bien difficilement. - vix aegreque amatorculos invenimus, Plaut.: nous avons bien de la peine à trouver de petits amoureux. - illud vix saltem praecipiendum videtur, Quint. 6, 4, 15: il est à peu près superflu de recommander. - vix... cum (et)...: à peine... que... - vix ea dixerat cum: à peine avait-il dit ces mots que... - vix... avec ellipse du corrélatif: cum, et. - vix proram attigerat, rumpit Saturnia funem, Virg. En. 10, 659: à peine a-t-il atteint la proue que la Saturnienne rompt l'amarre. - vix tandem sensi stolidus! Ter. And. 3, 1, 12: tout de même enfin j'ai ouvert les yeux! - vix dum → vixdum. [st1]2 [-] vix (inusité), vicis, f. Prisc. → vicis.* * *Vix, Aduerbium. Cic. A grand peine.\Vix aegre amatorculos inuenimus. Plaut. Encore à grand peine.\Vixdum dimidium dixeram, intellexerat. Terent. A grand peine avoye je dict la moitié que, etc.\Vixdum epistolam tuam legeram, quum ad me Curtius venit. Cic. A grand peine desja avoye je leu, etc.\Vix e conspectu Siculae telluris in altum Vela dabant laeti. Virgil. Incontinent que, A grand peine estoyent ils partis.\Vix ita tamen viuimus. Plaut. Encore à grand peine.\Vix est, vt, etc. Africanus. A grand peine peult il estre que, etc. -
14 religo
rĕ-lĭgo, āvi, ātum, 1, v. a.I. A.Lit.: aspicite (Prometheum) religatum asperis Vinctumque saxis, Cic. poët. Tusc. 2, 10, 23; cf.:2.trahit Hectorem ad currum religatum Achillis,
id. ib. 1, 44, 105; and:(Andromedam) ad duras religatam bracchia cautes Vidit,
Ov. M. 4, 671; 683:manus post terga,
Suet. Vit. 17:aliquem inter duos currus,
Flor. 1, 3, 8: remos struppis, Liv. Andron. ap. Isid. 19, 4, 9:flavam comam,
Hor. C. 1, 5, 4; cf.:religata comas in nodum,
id. ib. 2, 11, 24:religata crines,
id. ib. 4, 11, 5:navem ferreis manibus injectis,
fastened with grapplingirons, grappled, Caes. B. C. 2, 6:transversas trabes axibus,
id. ib. 2, 9, 2; cf. id. ib. § 5;2, 10: restim ad pinnam muri,
Liv. 8, 16:religato pro foribus cane,
Suet. Vit. 16:religatos rite videbat Carpere gramen equos,
Verg. A. 9, 352:capillum in vertice,
Tac. G. 38:desectam herbam,
to bind together, tie up, Col. 2, 18, 5; cf.:folia lactucae,
Plin. 19, 8, 39, § 131:robora catenis,
Luc. 2, 671:catenā religari,
Ov. H. 10, 89:catenā aliquem,
id. Am. 1, 6, 1; Flor. 3, 19:religavit (Raphael) illud (daemonium) in deserto,
Vulg. Tob. 8, 3. —In partic., nautical t. t., to fasten or moor a ship to the shore:B.naves ad terram religare,
Caes. B. C. 3, 15; Plin. Pan. 82, 2 (with revincire):ab aggere classem,
Verg. A. 7, 106:litore Threïcio classem,
Ov. M. 13, 439:religata in litore pinus,
id. ib. 14, 248; Hor. C. 1, 32, 7; id. S. 1, 5, 19; cf.:funem (navis) in Cretam,
Cat. 64, 174:ab Emathio litore funem,
Luc. 7, 860:funes ex arboribus ripae,
Dig. 1, 8, 5 pr.—Trop., to bind, fasten, chain, fetter:II.quae (prudentia) si extrinsecus religata pendeat, etc.,
bound to external things, Cic. Tusc. 3, 17, 37:hoc vinculo pietatis obstricti Deo et religati,
Lact. 4, 28, 3; cf. id. 4, 28, 12:dapibusque simul religataque somno agmina,
Claud. VI. Cons. Hon. 472.—To unbind (only poet. and in post-class. prose):Cybele religat juga manu,
Cat. 63, 84 (for which id. 63, 76:resolvens juga): vitem resolvere ac religare,
Pall. 3, 13, 2. -
15 contingo
I con-tingo, tigī, tāctum, ere [ tango ]1) трогать, дотрагиваться, прикасаться (aliquid manu Col; aliquem digĭto Cato, Ap)c. finem suum O — достигнуть своего предела, т. е. высшей степени (ср. 6.)c. terram osculo L — поцеловать землюsumma sidera plantis c. погов. Prp — касаться подо1 швами высочайших звёзд (т. е. шествовать по звёздам, достигнуть высшего блаженства)2)а) захватывать, схватывать (cibum rostris C; funem manu V)б) обхватывать, обнимать ( alicujus genua Ap)3)carmina musaeo c. lepōre Lcr — придать поэме мусическую прелесть (по др. — к contingo II)б) посыпать ( cibos sale CC)4) пятнать, осквернять ( corpus corpore Pl)contactus — поражённый ( venenatis morsibus Ap), заражённый, осквернённый, опороченный (scelere L; vitiis T)5) касаться, иметь отношениеc. aliquem cognatione QC (sanguine ac genere L) — приходиться кому-л. сродниhaec consultatio nihil contingit Romanos L — этот вопрос римлян не касаетсяc. aliquem propius H — быть в близких отношениях с кем-л.6) быть смежным, граничить ( Helvii contingunt fines Arvernorum Cs — ср. 1.)c. Aethiopiam Mela — граничить с Эфиопией7) достигать, прибывать (Italiam V; terram O; metam H)8) доставать, достигать, поражать (aliquem ferro V, O)9) (преим. в 3 л., реже в inf.) выпадать на долю, случаться, приключатьсяnon cuivis homini contingit adire Corinthum погов. H — не всякому доводится побывать в Коринфе, т. е. не всем суждена удачаerras, si putas contingere posse, ut... Pt — ты ошибаешься, если думаешь, будто может случиться, что..II con-tingo (continguo), —, —, ereсмачивать, увлажнять, окроплять ( aliquid colore Lcr) -
16 convello
1) вырывать ( ab humo silvam V); отрывать ( funem ab terra V); выдёргиватьc. signa C, L etc., vexilla T или aquilam VM воен. — поднимать знамёна, т. е. отправляться в поход, выступать2) взламывать ( claustra portarum St); отламывать (pedem mertsae O; ramum ferro V); ломать, разрушать (limina tectorum V; vectibus infima saxa turris Cs)4) сносить, срубать ( robora terra O)5) сместить, вывихнуть или растянуть (artūs Lcr; membra Sen)6) вытравлять, изгонять ( teneros fetūs O)7) разрывать, разгрызать, т. е. пожирать ( dapes avido dente O)9) разрыхлять, взрывать ( glebam vomere Ctl)10) корчевать ( radices aratro PM)11) бороздить, волновать ( convulsum remis rostrisque aequor V)12) терзать, мучить ( pectus alicujus verbis O)13) искажать, коверкать ( verba Sen — v. l. convolvere)14) подрывать, расшатывать (vires aegri CC; rem publicam C); колебать, потрясать (opinionem aliquam C; fidem legionum T; priscae consuetudinis auctoritatem VM)15) увлекать, захватывать -
17 explico
ex-plico, āvī (uī), ātum (itum), āre1)а) развёртывать ( volumen C)explicitus ad sua cornua lĭber M — развёрнутая до конца (т. е. прочитанная) книгаexplĭcit (=explicitus est) liber Hier — конец книгиб) разворачивать, раскладывать ( merces Pt)e. arĭda ligna in flammas Lcr — превращать сухие дрова в пламя3) разматывать ( fusos M)раскручивать ( funem Vtr); распутывать ( captiones C)4) уложить, убить ( aliquem sagittā Lcn)5) успокоить, заставить утихнуть ( turbidum mare SenT)8) воен. ставить в линию, выстраивать, развёртывать (aciem, copias L)9) приводить в порядок, устраивать (agmen confusum Hirt; convivia M; negotia C, VM); налаживать, организовывать ( rem frumentariam Cs)e. frontem alicujus H — разгладить морщины на чьём-л. лбу, т. е. развеселить кого-л.10) приводить в исполнение, выполнять (consilium, praecepta, mandata C)e. fugam L — бежатьe. iter PJ — совершить путьe. nomen C или pecuniam Dig — уплатить долг11) развивать, объяснять, истолковывать, излагать (causam, rationem alicujus rei, philosophiam, vitam alicujus, de rerum naturā C)12) переводить, перелагать ( summorum oratorum Graecas orationes C)13) выпутывать, освобождать (aliquem ex laqueis C, Sen); избавлять, спасать, вызволять (se C etc.; aegrum CC; Siciliam multis cinctam periculis C)14) доводить до конца, завершать ( quae per defunctum inchoāta sunt Dig) -
18 extendo
ex-tendo, tendī, tentum (tēnsum), ere1)а) растягивать ( chartam PM); протягивать, простирать (digitos, brachium C)se e. — простираться ( ad Hellesponticum fretum Mela)б) вытягивать ( caput L)se e. adversus aliquem Pt — важничать (задирать нос) перед кем-л.2) раскручивать, разматывать, натягивать ( funem H)3) увеличивать, расширять ( agros H)5) распростирать ( pennas H)6) уложить, повергнуть ( aliquem arenā V)7) простираться, разносить ( nomen alicujus in ultimas oras H)8) напрягать ( se supra vires L)e. se itineribus Cs — идти ускоренным маршем9) повышать, взвинчивать ( pretium Su)10) удлинять, затягивать (pugnam ad noctem L; epistulam PJ)11) проводить, (на-) чертить ( lineam PM)12) продолжать, продлевать (aevum H; consulatum PJ) -
19 labor
I lābor, lāpsus sum, lābī depon.1) скользить ( anguis lapsus V); опускаться, спускаться ( effigies de caelo lapsa V); катиться, спадать, медленно падать (folia lapsa cadunt V; stellae labuntur caelo V); капать, падатьl. per funem V — спускаться по верёвке2) пролетать ( per auras Q); взлетать ( sub sidera V); плыть, нестись (per aequora, in magno mari O)3) виться, обвиваться (circa tempora O)4) скатываться (ex rupe QC; per gradus L); сваливаться ( equo H или ex equo L); ниспадать (labens undique toga Q); свисать, обвисать ( mālae labentes Su)5) вытекать, течь ( e fontibus QC)6) смежаться, слипаться ( lapsi somno ocelli Prp)7) распространяться, разливаться ( frigus per artūs labitur O); уплывать ( res — sc. pecunia — foras labitur Pl)8) ( о времени) протекать, проходить (tempus, dies, aetas labitur H, O etc.; labuntur et fluunt omnia C)9) ускользать (e manibus alicujus QC; custodiā T)pectore l. V — забыватьсяlabi longius C — уйти слишком далеко, отклониться от темы10) (тж. l. per errorem C иl. errore Dig) ошибаться, заблуждаться, погрешать (in aliquā re C; propter imprudentiam C; casu C; verbo V или in verbo C)l. spe Cs — обмануться в надеждеl. memoriā Su — ошибаться в воспоминанииl. mente CC — сходить с ума11) мало-помалу доходить, клониться, погружаться, впадать (in soporem Pt; in vitium H; in luxuriam Just)labor eo, ut assentiar Epicuro C — я склонен согласиться с Эпикуром12) приходить в упадок, портиться ( disciplina labitur L)lapsus rebus V — в бедеdomus lapsura O — дом, угрожающий обваломl. vetustate Sen — разрушаться от ветхости13) клониться к упадку или к закатуII labor, ōris m.1) напряжение, усилие, труд, работа (l. irrītus Q, O; l. corporis, animi C)laborem suscipere (excipere, sibi sumere) C — взять на себя трудmecum erit iste l. V — этот труд я беру на себяl. improbus omnia vincit V — упорный труд всё превозмогает2) трудолюбие, прилежание ( homo magno labore или magni laboris C)l. quaerendi Just — усердное добывание заработка3) плод трудов, дело, деяние, подвиг (multorum mensium l. Cs)4) трудность, бедствие, тяготы, мука, страдание (viae L; belli Cs)onus magis labori, quam usui Ap — обуза, от которой больше мучений, чем пользы5) болезнь (l. nervorum Vtr; valetudo decrescit, accrescit l. Pl); боль ( cor de labore pectus tundit Pl)labores Lucīnae V — родовые муки, роды6) поэт. затмение (labores solis, lunae V)7) тяжесть, груз ( lapides laborem sustīnent Vtr) -
20 lego
I lēgī, lēctum, ere1) собирать (nuces C; flores V, Ap; mala ex arbore V; oleam digitis nudis Vr)l. in veste floccos CC — обираться ( о тяжело больных и умирающих)legenda ejus nunc ossa, mox carmina Ap — теперь нужно будет собрать его (умершего поэта) кости, а затем — читать его стихи ( игра на 1 и 11 значениях глагола)2) выщипывать, вырывать ( alicui capillos Ph); вынимать, извлекать ( ossa e vulneribus Q)3) сматывать, наматывать, скручивать ( funem VF); поднимать ( ancoras SenT)4) подбирать, убирать ( vela V)5) похищать, красть (sacra divum = deorum H)6) проходить, проезжать, пробегать, проплывать (saltūs, aequor O)l. oram Italiae L — плыть вдоль берега Италииl. vestigia alicujus V — идти по чьим-л. следамl. oram litoris primi погов. V — держаться берега, т. е. не забираться слишком далеко7) выбирать, подбирать ( sibi domum O)8) набирать ( milites L); избирать ( aliquem in senatum C или in patres L)9) принимать (ore, sc. extremum halitum alicujus V); подслушивать ( sermonem alicujus Pl)10) видеть, различать взором ( aliquem V)11) читать (libros C, Vtr; scripta C); читать вслух ( alicui epistulam C)dumque legar, mecum pariter tua fama legetur O — пока меня будут читать, и ты не будешь забыта12) произносить ( orationes PJ); декламировать ( versūs PJ); зачитывать, оглашатьsenatum l. C, L — зачитывать список сенаторов13) слушатьl. aliquid apud aliquem Su — слушать у кого-л. лекцию (доклад) о чём-либоII lēgo, āvī, ātum, āre [ lex ]1) возлагать, поручать (alicui negotium Pl)2) посылать, отправлять послом (l. aliquos Romam ad senatum AG)3) назначать легатом (см. legatus 2.)l. aliquem Pompejo C — назначить кого-л. легатом к Помпеюlegari ab aliquo C — быть назначенным кем-л. ( или добиться у кого-л. назначения) на пост легата4) (тж. testamento l. Pl) завещать, оставлять по завещанию (l. alicui pecuniam C, fundum Pt)l. alicui aliquid ab aliquo — завещать что-л. кому-л. через кого-л. (l. alicui pecuniam a filio C)
См. также в других словарях:
SHALOM ALEICHEM — (Sholem Aleykhem; narrative persona and subsequent pseudonym of Sholem Rabinovitsh (Rabinovitz); 1859–1916), Yiddish prose writer and humorist born on February 18, 1859 (old style; March 2, new style), in Pereyaslav (today: Pereyaslav… … Encyclopedia of Judaism
OCNUS — I. OCNUS Tiberis et Mantus filiae Tiresiae vatis filius. Hunc Mantuam condidisse tradunt, et Aeneae in auxilium venisse, adversus Turnum Virg. testatur, Aen. l. 10. v. 197. Ille etiam patriis agmen ciet Ocnus ab oris Fatidicae Mantûs, et Tusci… … Hofmann J. Lexicon universale
Sholem Aleichem — Infobox Writer name = Sholem Naumovich Rabinovich imagesize = 240px caption = Sholem Aleichem s stories in Yiddish, with the author s portrait and signature pseudonym = Sholem Aleichem ( yi. שלום־עליכם) birthdate = OldStyleDate|March… … Wikipedia
Ytshak Katzenelson — Pour les articles homonymes, voir Katznelson. Ytshak Katznelson Ytshak (ou Itzhak) Katzenelson (hébreu : יצחק קצנלסון, yiddish (יצחק קאַצ(ע)נעלסאָן(זון ; également … Wikipédia en Français
Ytshak Katznelson — Ytshak Katzenelson Pour les articles homonymes, voir Katznelson. Ytshak Katznelson Ytshak (ou Itzhak) Katzenelson (hébreu : יצחק קצנלסון … Wikipédia en Français
FUNES — olim e viminibus, nondum cognito cannabis usu. Lycophron Cassandrâ, Σφραγὶς μένει Θόαντος εν πλευραῖς ἔτι, Λύγοιςι τετρανθεῖςα. Vibix manet Thoantis in tergis adhuc Lentis betulis sculpta. Calpurn. Ecl. 2. Quod si dura times etiam nunc verbera… … Hofmann J. Lexicon universale
TORMENTUM — I. TORMENTUM apud Appuleium, Capilius ipse vides quam non sit amoenus ac delicatus, horrore impexus atque impeditus, stuppeo tormento assimilis: funis est, protensus ac tortus, a torqueo, quod apposite de funibus dicitur. Propert. l. 4. Eleg. 3.… … Hofmann J. Lexicon universale
Ende — 1. Alles hat ein Ende. Holl.: Aan alles komt een einde. – Alle begonnen werk neemt een eind. (Harrebomée, I, 179.) 2. Am End die Wahrheit wird erkent. – Eyering, I, 558. Lat.: In fine videbitur cujus toni. – Spondyla fugiens pessime pedit.… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Seil — (s. ⇨ Seelken). 1. An einem schwachen (morschen) Seile muss man gelinde (nicht zu stark) ziehen. – Simrock, 9467; Körte, 5524. »Mit eim seil das böss ist vnd schwach, soll man ziehen allgemach.« Bei Tunnicius (737): Mit kranken seilen sal men… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
YIDDISH LITERATURE — This articles is arranged according to the following outline: introduction UNTIL THE END OF THE 18TH CENTURY the bible in yiddish literature epic homiletic prose drama liturgy ethical literature Historical Songs and Writings transcriptions of… … Encyclopedia of Judaism
Липецкий, Исаак Иоэль — [Ičchok Joel Linečki, 1839 1915] еврейский писатель. Прославился своей сатирико бытовой эпопеей "Dos Pojliše Jingl" (Польский мальчик. 2 чч., 1867 1868), в которой бичует тогдашний еврейский быт, фанатизм, суеверие,… … Большая биографическая энциклопедия